Эр хүний сүнс бүсэндээ,сүлд нь малгайндаа явдаг болохоор хүний хуучин зүйл тэргүүндээ бүү хүргэ! Харин эмэгтэй хүн бүс үгүй болохоор бүсгүй гэдэг байсан бөгөөд сүлд сүнс нь 2 чихэнд нь байдаг юм.
Бүсгүй хүн 16 нас хүрэхээр чөтгөр хоргоодог юм байна. Янз бүрийн муу юм руу уруу татах зорилготой тэгдэг гэнээ.Гэхдээ ээмэг зүүгээгүй чихэнд чөтгөр шингэдэг байжээ.
Тиймээс эмэгтэй хүн ээмэг зүүж чөтгөрийг хөөдөг болсон чинь хамаг гай зовлон,муу муухай бузар нь ээмгэнд нь шингэг гэж чөтгөр хараачихжээ.
Тиймээс эмэгтэй хүний зүүсэн ээмэг тэр тусмаа үнэт металь энерги их хадгалдаг болохоор зүүж буй хүнийхээ бүх зовлон гай,их бузар шингээдэг юм.Тэгээд ээмгээ гээчихвэл зовлон ариллаа гээд араас нь харамсдаггүй бас дахиж хос болголгүй хайлуулаад өөр зүйл хийдэг байжээ.
Монголчууд хүний алтан ээмэг олбол муу муухайгаа гадагшлуулдаг, мууг нь арилаг гэж бодоод дээрээс нь бие засаж авдаг.Тиймээс нялх охиндоо өөрийнхөө зүүж байсан хуучин ээмгийг бүү зүүлгээрэй Хэрвээ их үнэтэй ээмэг бол хэлбэр дүрсийг нь өөрчилж байж зүүлгээрэй.
Бүсгүй хүний сүлд сүнс хоёр чихэнд нь байдаг гэдэг. Охин хүүхдийг 16 нас хүрэнгүүт чөтгөр хоргоож эхэлдэг тул чөтгөрийг ойртуулахгүй хэмээн ээмэг зүүлгэдэг байна.
Энэ нь Монгол ёс уламжлалын 16 нас хүрсэн бүсгүй хүүхэд бурууд татагдах магадлал нэмэгдэж байгааг дом болгон чихэнд нь ээмэг зүүлгэснээр чөтгөрийг айлгаж хөөх буюу буруу муу зүйлээс хамгаалагдана гэж үздэг байжээ.
Хүний нүдний хор ихэвчлэн эдэлж хэрэглэж байгаа сонин содон зүйл дээр тусгалаа үлдээдгийг өвөг дээдэс маань мэддэг байжээ. Иймээс эмэгтэй хүний гол гоёл болсон ээмгэнд ийнхүү ач холбогдол өгөх замаар ингэж чөтгөрийн тухай яриа дэлгэрүүлсэн байж ч болох.
Цаад утга санааг нь ойлговол дан ганц мухар сүсэг бишрэл биш ажээ. Охин хүүхдийг 16 нас буюу нас биед хүрсэнийг илтгэн ээмэг зүүлгэх ба охинд биш зүүсэн ээмгэнд нь хүний анхаарал татагдсанаар элдэв муу муухайгаас хамгаалах гэсэн утга санааг агуулж байжээ.
Хэрвээ үнэт алтан ээмэг гээвэл зовлон арилах нь хэмээн харамсдаггүй бөгөөд харамсвал муу зүйл тохиолдоно гэж үздэг. Өрөөсөн ээмгийг хадгалдаггүй, дахин хос болгож зүүдэггүй. Харин гээсэн өрөөсөн ээмгийг олсон хүн авдаггүй, авах бол дом хийж авдаг.
Охин хүүхэддээ өөрийн болон бусдын зүүж байсан хуучин ээмгийг зүүлгэдэггүй, шинэ ээмэг хийлгэж өгөх, эсвэл алт, мөнгө зэрэг ээмэгний хэлбэрийг өөрчлөн өөр ээмэг хийлгэн зүүлгэдэг байжээ.
Энэ нь нэг талаар ээмгэнд шингэсэн муу муухайг арилгаж байгаа, нөгөө талаар эрүүл ахуйн шаардлагыг өндөр түвшинд тавьж, ээмгийг сольж зүүх нь элдэв халдварт өвчин халдах магадлалыг багасгадаг байсантай холбоотой.
Орчин үед ээмэг нь бүсгүй хүнийг сэтгэл татам буюу бусдыг татах чадвартай болгодог, хайр сэтгэлийн асуудалд аз авчирдаг гэж үзэн гоё ээмэг зүүсэн бүсгүй хүн өөртөө илүү итгэлтэй болдог хэмээн үздэг байна.
Иймээс бүсгүйчүүд олон төрөл, хэлбэр бүхий ээмэгнүүдээс сонголт хийн зүүхийн зэрэгцээ бөгж, зүүлт, бугуйвчтайгаа хослуулах, эсвэл өмссөн хувцастайгаа хослуулан зүүдэг болжээ.
Өвгөдийн аман яриа, домог сургаалиас үзэхэд эмэгтэй хүн (ээмэг-тэй хүн) ээмэг зүүх учиртай тул ийнхүү хүндэтгэн нэрийдсэн аж.
